Πως θα ξεχωρίσετε ένα πελαγίσιο άγριο φαγκρί από μια ιαπωνική τσιπούρα ιχθυοκαλλιέργειας. Οι διαφορές των δύο ψαριών και το μεγάλο σκάνδαλο!

Του Δημήτρη Σφαλτού

Φωτογραφίες: Δημήτρης Σφαλτός, Γιώργος Καζούλης, Φίλιππος Σίντος, Δημήτρης Σπύρου

Τα τελευταία χρόνια γίνεται μεθοδευμένα μια εξαπάτηση, που αφορά το ελληνικό, άγριο, πελαγίσιο, καθαρόαιμο φαγκρί, με την κόκκινη ιαπωνική τσιπούρα (red seabream), ένα ξενόφερτο είδος ιχθυοκαλιέργειας.
Ας πάμε να δούμε λοιπόν τις διαφορές των δύο αυτών ψαριών, και το τι θα πρέπει να προσέχετε, για να μην πέφτετε θύματα επιτήδειων ψαροεμπόρων, λαικών αγορών, super-markets, και τηλεοπτικών εκπομπών!

Η κλασική νοθεία που εφαρμόζεται σε πλήθος ψαριών ιχθυοκαλλιέργειας, να τα βαφτίζουν οι «επιτήδιοι» άγρια, ελεύθερα , και να τους δίνουν παράνομα ονόματα των άγριων πελαγίσιων ψαριών και τις ανάλογες τιμές, χτύπησε και το φαγκρί! ¨Όπως γράψαμε και για τις διαφορές του μυλοκοπιού με τον κρανιό, https://www.carp-matchfishing.gr/arthra/casting/646-kranios-milokopi-oi-diafores-ton-dyo-psarion-kai-i-megali-apati-carpmatchfishing.html ,θα πάμε να δούμε τι άλλη νοθεία γίνεται με το γνήσιο ελληνικό φαγκρί.

Η αυξανόμενη ζήτηση του “φαγκριού” σαν ψάρι σε εκατοντάδες συνταγές μαγειρικής, σε τηλεοπτικές εκπομπές, στα ψαρομανάβικα, στους πάγκους, στις λαικές αγορές, έθεσε νέες νοθείες (στις ήδη επαναλαμβανόμενες που γίνονται ήδη...) στον τομέα των ψαριών. Βλέπετε , στο 99% όπου αναφέρεται η λέξη “φαγκρί”, το ψάρι αυτό αντί για το πραγματικό γνήσιο πελαγίσιο ελληνικό φαγκρί, έχει αντικατασταθεί με το ψάρι κόκκινη ιαπωνική τσιπούρα (λόγω της μικρής ομοιότητας) , ένα ξενόφερτο είδος που καλλιεργείται στην χώρα μας στα κλουβιά.

Η τιμή βέβαια της κόκκινης ιαπωνικής τσιπούρας (Red Seabream) , που είναι 6-7 ευρώ το κιλό στην καλύτερη, εκτοξεύεται παράνομα στα 15-40 ευρώ, βάζοντας στην ταμπέλα του πάγκου παράνομα, το όνομα του πελαγίσιου φαγκριού Pagrus-Pagrus! Όταν βέβαια πας να εξηγήσεις τον λόγο στον κάθε πάγκο, και καταλαβαίνει ο κάθε μανάβης ότι είσαι γνώστης, σου λένε ότι καλλιεργείται σε κλουβιά στο πέλαγος, για αυτό και αναφέρεται ο λόγος πελαγίσιο ψάρι. Εδώ γελάνε και οι πέτρες…, ειδικά όταν βλέπεις όλα τα ψάρια του πάγκου να είναι μια κοψιά σε μέγεθος! Για πάμε να δούμε τι γίνεται με το κάθε ψάρι.

Το άγριο ελληνικό πελαγίσιο φαγκρί

Το φαγγρί (επιστημονικό όνομα Pagrus Pagrus – Φάγρος ο γνήσιος) είναι ψάρι των αλμυρών υδάτων, το οποίο ανήκει στην οικογένεια των Σπαριδών.

Το φαγγρί μπορεί να φτάσει τα 8 με 9 κιλά σε βάρος και τα 90 εκατοστά σε μήκος. Το χρώμα του είναι έντονο ασημί-ροδο-κόκκινο. Η κοιλιά του είναι λευκή και ασημί, υπάρχουν διάσπαρτες χοντρές λευκές ρίγες στο σώμα του,  ενώ διαθέτει στο τέλος των άκρων της ουράς του δύο λευκά σημάδια, πλήρως χαρακτηριστικά για το είδος του.

Το φαγγρί ζει κοντά στον βυθό, σε ανοικτά νερά, σε βραχώδεις ή αμμώδεις βυθούς. Το βρίσκουμε σε βάθος από 30 έως 250 μέτρα. Συναντάται σε ολόκληρη τη Μεσόγειο Θάλασσα, στις βόρειες και στις νοτιοανατολικές ακτές του Ατλαντικού Ωκεανού, αλλά και στον δυτικό Ατλαντικό.
Κυρίως τρέφεται με μαλάκια, με βενθικά καρκινοειδή και με άλλα ψάρια. Ανήκει στα αρπακτικά ψάρια, είναι από τα πιο εκλεκτά και νόστιμα πελαγικά ψάρια, και αλιεύεται κυρίως από ερασιτέχνες ψαράδες από βάρκα, με τις τεχνικές του vertical jigging, slow pitch jigging, ζόκες με ζωντανά δολώματα , κτλ.

Το φαγκρί δεν είναι ψάρι ιχθυοκαλλιέργειας , σε αντίθεση με την ιαπωνική τσιπούρα, που τα τελευταία χρόνια έχει πάρει μεγάλο μέρος της αγοράς από τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας , την τσιπούρα, το λαβράκι, και τον κρανιό.

Η ιαπωνική κόκκινη τσιπούρα

Η κόκκινη τσιπούρα (red seabream) είναι ένα όνομα που δίνεται στην Ιαπωνία, σε τουλάχιστον δύο είδη ψαριών της οικογένειας Sparidae , το Pagrus major και το Pagellus bogaraveo.
Το άγριο Pagrus major έχει μεγάλη μαγειρική και πολιτιστική σημασία στην Ιαπωνία και είναι γνωστό ως madai στα ιαπωνικά. Όταν το madai είναι ελεύθερο, τα χρώματα του μοιάζουν πολύ με τσαούσι.

Πιάνεται και αυτό από ερασιτέχνες και στην Ιαπωνία είναι ελεύθερο κοπαδιάρικο ψάρι. Θεωρείται ευοίωνο ψάρι, το οποίο τρώγεται κατά την ιαπωνική Πρωτοχρονιά και άλλες ειδικές περιστάσεις, όπως γάμους. Τρώγεται επίσης στην Ταϊβάν και την Κορέα , όπου είναι γνωστό ως chamdom . Το Pagellus bogaraveo είναι επίσης γνωστό ως τσιπούρα blackspot . Το Pagrus Major είναι το ψάρι που καλλιεργείται ευρέως, έχει υποβαθμιστεί πολύ η νοστιμιά του,  και έχει την ονομασία red seabream-κόκκινη ιαπωνική τσιπούρα.

Αυτό το ξενόφερτο λοιπόν ψάρι, έχει έλθει στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες, μέσω της ιχθυοκαλλιέργειας, μοιάζει σαν σιλουέττα με το δικό μας το καθαρόαιμο φαγκρί, και από εκεί και μετά γίνεται της….νοθείας! Το χρώμα της κόκκινης ιαπωνικής τσιπούρας είναι ένα ξεβαμμένο καφέ-γκρί-χρυσό χρώμα, καμία σχέση με το ροδοκόκκινο φαγκρί! Σε άλλους πάγκους θα την δείτε ξεβαμμένη γκρι, σε άλλους γκρι-χρυσό. Αυτό γίνεται γιατί σε κάποια ιχθυοτροφεία -μαθαίνουμε από καταγγελίες-ταίζουν τα ψάρια με χρωστικές που κοκκινίζουν τα ψάρια , για να φαίνονται περισσότερο σαν το γνήσιο φαγκρί.

Πάμε τώρα να δούμε τι συμβαίνει στην πραγματικότητα. Το φαγκρί είναι δύσκολο ψάρι για να αλιευτεί με επαγγελματικά εργαλεία, το οποίο συναντάται σε βαθιούς πετρώδεις ψαρότοπους της Ελλάδας, άνω των 30-40 μέτρων, σε ανοιχτό πέλαγος. Είναι ένα πολύ νόστιμο, ακριβό και καχύποπτο ψάρι.

Το ψάρι που πουλάνε για ελεύθερο, άγριο πελαγίσιο φαγκρί στην πραγματικότητα, κατά 99% είναι ψέμα, είναι κόκκινη ιαπωνική τσιπούρα ιχθυοκαλλιέργειας (red seabream), την πουλάνε για το κέρδος κοροϊδεύοντας τους συνανθρώπους μας , που δεν “ξέρουν”!
Ξαφνικά όλη η αγορά έχει γεμίσει εδώ και πολλά χρόνια από “πελαγίσια φαγκριά ” πράγμα πολύ περίεργο. Γιατί όμως γίνεται αυτό?

Γιατί οι ιχθυοκαλλιέργειες έβαλαν εκατομμύρια ψάρια κόκκινης ιαπωνικής τσιπούρας για εκτροφή σε όλη την Ελλάδα, και έτσι ψαράδικα, ταβέρνες, λαϊκές, σούπερ μάρκετ και κεντρικές αγορές σε συνεργασία με τις εταιρίες ιχθυοκαλλιεργειών το πουλάνε σαν “φαγκρί” . Όταν δεν υπάρχουν σοβαροί έλεγχοι στους πάγκους όλων των βαθμίδων, αποδεδειγμένα γίνονται συνέχεια νοθείες.
Το ελεύθερο φαγκρί pargus-pargus είναι πολύ πιο ποιοτικό ψάρι από την κόκκινη ιαπωνική τσιπούρα! Έτσι ανεβαίνει η τιμή του ψαριού και το παράνομο κέρδος, πουλώντας στον κόσμο ένα ψάρι ιχθυοκαλλιέργειας αντί για το γνήσιο ελεύθερο.

Όπως έγινε με το μυλοκόπι και τον κρανιό, ο κόσμος δεν εμπιστεύεται πια τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας, αλλά πλαγίως πρέπει να βρει τρόπο το κατεστημένο να τα βάλει στο πιάτο σας ,γιατί πάνω από όλα είναι το κέρδος των συμφερόντων και των πολυεθνικών. Το πρόβλημα δεν είναι ότι η κόκκινη ιαπωνική τσιπούρα είναι ένα ψάρι που δεν τρώγεται, το πρόβλημα είναι ότι προσπαθούν με δόλια μέσα και ψέματα , να κοροϊδέψουν τον κόσμο και να τον ταΐσουν με ένα ψάρι που δεν είναι ελεύθερο και αυτό που αναγράφεται, αλλά ψάρι ιχθυοκαλλιέργειας. Το τραγικό όμως , από καταγγελίες εργαζομένων μέσα στις ιχθυοκαλλιέργειες, είναι ότι αυτά τα ψάρια ταΐζονται με κόκκινες χρωστικές για να αλλάζει το χρώμα τους, και να μοιάζουν με το δικό μας φαγκρί!

Τα ψάρια αυτά κολυμπούνε μέσα στην καρκινογόνα φορμόλη, μέσα στα περιττώματα τους, δέχονται τόνους αντιβιοτικών , ταΐζονται με αμφιβόλου ποιότητας τροφές και χρωστικές, και τα τσακίζουν τα βακτήρια και οι αρρώστιες.
Πολλοί λένε έμποροι στη αγορά ότι έχουν πελαγίσιο φαγκρί ψάρι, αλλά στην πραγματικότητα είναι ιαπωνική κόκκινη τσιπούρα, υποδεέστερο ψάρι σε όλα του, και δεν κοστίζει πάνω από 6-7 ευρώ. Ακόμη και εάν σας πούνε ότι είναι το ίδιο ψάρι, μην τους πιστέψετε, είναι νοθεία! Το ίδιο ψάρι σε άλλους αδαείς, προσπαθούνε να το πουλήσουν σαν τσαούσι, λυθρίνι, ακόμη και συναγρίδα!
Στα εστιατόρια γίνεται πραγματικά χαμός με την νοθεία, θα σας πουλήσουν φέτα κόκκινης ιαπωνικής τσιπούρας για φαγκρί, χωρίς να μπορείτε να ελέγξετε τίποτα, και θα πληρώσετε ένα ψάρι ιχθυοτροφείου για χρυσάφι και ελεύθερο άγριο ψάρι!

Δεν είναι το ίδιο ψάρι , και θα πρέπει να σταματήσουν οι επιτήδειοι να κοροϊδεύουν τον κόσμο σε πάγκους και εστιατόρια! Άλλο ψάρι η κόκκινη ιαπωνική τσιπούρα ,άλλο το πελαγίσιο φαγκρί. Όποιος έχει φάει πραγματικό πελαγίσιο φαγκρί θα θυμάται για πάντα την μεγάλη διαφορά... Αφήστε που μέσα στα κλουβιά τα ψάρια αδυνατούν να φτιάξουν σωστό σκελετό από τις τροφές, και εμφανίζονται όλο πιο συχνά με δυσμορφίες.

Παρουσιάζουμε φωτογραφίες με ιαπωνική κόκκινη τσιπούρα και με φαγκρί και τονίζουμε τις διαφορές για να μη σας κοροϊδεύουν και σας πουλάνε άχυρο για χρυσό…

Η πρώτη μεγάλη διαφορά τους είναι στην ουρά, όπου το ελληνικό πελαγίσιο φαγκρί έχει δύο λευκά σημάδια στις άκρες της ουράς του και έντονο ροδοκόκκινο χρώμα.

Η ιαπωνική τσιπούρα έχει σκούρο, θολό, ξεβαμμένο καφέ-γκρι χρώμα και η ουρά της είναι μικρή, σπασμένη λόγω των κλουβιών ιχθυοκαλλιέργειας, αφού δεν κολυμπάει και γίνεται ατροφική. Το σώμα της κόκκινης τσιπούρας έχει ενιαίο χρώμα, ενώ το φαγκρί έχει διάσπαρτες λευκές ρίγες σε όλο του το σώμα. Αυτές οι ρίγες εμφανίζονται όταν το αγκιστρωμένο φαγκρί στρεσσάρεται, προειδοποιώντας το υπόλοιπο κοπάδι για τον κίνδυνο!

Επίσης τα πλευρικά πτερύγια της ιαπωνικής τσιπούρας είναι μικρά και ατροφικά, καμία σχέση με τα δυνατά πλευρικά του φαγκριού. Η ιαπωνική τσιπούρα είναι πολύ παχιά και λιπαρή, κλασικό εύρημα σε όλα τα ψάρια ιχθυοκαλλιέργειας. Το κεφάλι του φαγκριού είναι πιο μυώδες, σε χρώματα έντονα ασημι και μαύρου, σε αντίθεση με την ιαπωνική τσιπούρα, που έχει πιο κωνικό κεφάλι σε πιο σκούρα ξεβαμμένα χρώματα.

Υπάρχει και μια τελευταία νοθεία που θα πρέπει να προσέχετε, μπορεί να σας πούνε ότι και καλά οι κόκκινες τσιπούρες του πάγκου είναι τσαούσια, ένα επίσης δυνατό ποιοτικό θήραμα του πελάγους. Σας παραθέτουμε μια φωτογραφία απο τσαούσι, για να μην σας κοροιδεύουν! Μεγάλο τσαούσι σπάνια θα δείτε σε πάγκο, γιατί είναι ακριβο και τα μικρά του είδους έχουν στο ραχιαίο τους πτερύγιο μία μεγάλη κεραία.

Να είστε όλοι καλά, να προσέχετε τι αγοράζετε, εάν έχετε αμφιβολίες καλύτερα να μην παίρνετε ψάρια αμφιβόλου ποιότητας. Οι επιλογές μας τώρα, θα μας κρατήσουνε μακριά από άσχημες καταστάσεις της υγείας μας αύριο...

Ευχαριστούμε θερμά τους Γιώργο Καζούλη, Δημήτρη Σπύρου, Φίλιππο Σίντο, Χρήστο Λοβέρδο Στελακάτο, για τις φωτογραφίες που μας διέθεσαν, προκειμένου να δημιουργηθεί αυτό το τόσο σημαντικό άρθρο.